آشنایی با قانون خرید آثار هنری برای خریداران آثار هنری و علاقمندان به این جریان که از حامیان هنرمندان و ترویج فرهنگ هنردوستی هستند، یک آگاهی مفید و ضروریست. آرت یار قصد دارد در این مقاله به مباحث حقوقی این مساله مانند قانون خرید آثار هنری و دیگر موضوعات مهم و جالب توجه مرتبط بپردازد.
هنر، یکی از مهم ترین جلوه های فرهنگ و تمدن بشری است. آثار هنری، بیانگر اندیشه ها، احساسات و ارزش های انسانی هستند و می توانند نقش مهمی در ارتقای سطح فرهنگی جامعه ایفا کنند.
خرید آثار هنری یکی از فعالیت های مهم در حوزه هنر است که به حمایت از هنرمندان و توسعه بازار هنر کمک شایانی می کند و قانون خرید آثار هنری یکی از مهم ترین عوامل تأثیر گذار بر بازار هنر است.
اما قبل از اینکه به قانون خرید آثار هنری بپردازیم بهتر است بدانیم که آثار هنری چیست؟ و به چه چیز آثار هنری می گویند.
پاسخ دادن به پرسش “آثار هنری چیست” کمی پیچیده و چندوجهی به نظر می رسد زیرا خود مفهوم هنر علیرغم سادگی و قابل فهم بودن، بسیار گسترده است و از ابعاد مختلف می توان به آن پرداخت. اما به صورت کلی آثار هنری به آثاری گفته می شود که توسط انسان خلق می شوند و دارای ارزش زیبایی شناختی، فرهنگی یا تاریخی هستند. این آثار می توانند به صورت فیزیکی یا مجازی باشند و از مواد و تکنیک های مختلفی ساخته شوند و در قالب های مختلف خلق شوند مانند:
از دیدگاه فلسفی، آثار هنری محصولاتی هستند که دارای ارزش زیبایی شناختی هستند. از دیدگاه روانشناسی، آثار هنری ابزارهایی هستند که برای بیان احساسات و افکار استفاده می شوند. از دیدگاه جامعه شناسی، آثار هنری، فرهنگ و ارزش های یک جامعه را منعکس می کنند.
آثار هنری را می توان به روش های مختلفی دسته بندی کرد. یکی از رایج ترین روش ها، دسته بندی بر اساس شکل هنری است. به این ترتیب، آثار هنری را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:
روش دیگر طبقه بندی آثار هنری بر اساس ارزش آن ها است. آثار هنری را می توان به آثار هنری زیبا و آثار هنری کاربردی تقسیم کرد. آثار هنری زیبا به آثاری گفته می شود که صرفاً برای زیبایی شناسی خلق می شوند. اما آثار هنری کاربردی علاوه بر زیبایی شناسی، دارای کاربرد عملی نیز هستند.
آثار هنری دارای ارزش های مختلفی هستند. برخی از این ارزش ها عبارتند از:
آثار هنری نقش مهمی در زندگی انسان ها ایفا می کنند و می توانند باعث شوند تا انسان ها احساسات، افکار و تجربیات خود را بیان کنند. همچنین، به مدد آثار هنری می توانیم با فرهنگ و تاریخ سایر جوامع آشنا شویم.
در ایران، قانون خرید آثار هنری توسط دستگاه های دولتی و بخش خصوصی به صورت مجزا تنظیم شده است.
بر اساس قانون بودجه سال ۱۳۹۰، دستگاه های اجرایی موظفند یک دهم درصد از بودجه عمرانی خود را به خرید آثار هنری اختصاص دهند. این آثار باید از گالری ها، نمایشگاه ها و اکسپوها خریداری شوند و به موزه ها، کتابخانه ها، مراکز فرهنگی، هنری و رفاهی دستگاه های اجرایی تحویل داده شوند.
خرید آثار هنری توسط دستگاه های دولتی باید از طریق کمیسیون خرید آثار هنری انجام شود. این کمیسیون متشکل از نمایندگان دستگاه اجرایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور است.
کمیسیون خرید آثار هنری پس از بررسی آثار هنری ارائه شده، آثار منتخب را به دستگاه اجرایی معرفی می کند. دستگاه اجرایی پس از تأیید آثار منتخب، نسبت به خرید آن ها اقدام می کند.
بر اساس قانون حمایت از هنرمندان و حقوق مالکیت ادبی و هنری، آثار هنری دارای مالکیت معنوی و مادی هستند. این بدان معناست که پدید آورنده اثر هنری، مالک حقوق مادی و معنوی آن است.
در بخش خصوصی، قانون خرید آثار هنری به صورت عرفی و قراردادی تنظیم می شوند. با این حال، برخی از سازمان ها و شرکت ها، سیاست ها و دستورالعمل های داخلی برای خرید آثار هنری دارند. گرچه پاره ای از قوانین و مقررات عمومی بر فروش آثار هنری تأثیر می گذارند.
قانون خرید آثار هنری به صورت عمومی توسط بخش خصوصی عبارتند از:
خرید و فروش آثار هنری در حراج نیز تابع قوانین خاصی است. این قوانین توسط سازمان های برگزارکننده حراج تعیین می شوند.
همان طور که گفته شد قانون خرید آثار هنری تابع قرارداد و توافقات فی ما بین خریدار و فروشنده است. قرارداد خرید و فروش آثار هنری، یک قرارداد حقوقی است که بین فروشنده و خریدار آثار هنری منعقد می شود. این قرارداد، شرایط و تعهدات طرفین معامله را در مورد خرید و فروش آثار هنری تعیین می کند.
این قرارداد از اجزای زیر تشکیل می شود:
در ابتدای قرارداد خرید و فروش آثار هنری، باید مشخصات طرفین معامله، به صورت کامل، ذکر شود. این مشخصات شامل نام، نام خانوادگی، شماره ملی، کدپستی، آدرس، شماره تلفن و شماره حساب طرفین معامله است.
در این بخش از قرارداد، باید مشخصات آثار هنری که موضوع معامله هستند، به صورت کامل، نوشته شود. این مشخصات شامل عنوان اثر، تکنیک، ابعاد، تاریخ خلق اثر و ارزش مالی اثر است.
قیمت قرارداد، مبلغی است که خریدار باید در مقابل خرید آثار هنری به فروشنده پرداخت کند. قیمت قرارداد باید به صورت دقیق و واضح در قرارداد آورده شود.
در این بخش از قرارداد، باید نحوه پرداخت مبلغ قرارداد تعیین شود. پرداخت مبلغ قرارداد می تواند به صورت نقد یا اقساط انجام شود.
در این بخش از قرارداد، باید زمان و مکان تحویل آثار هنری تعیین شود. فروشنده موظف است آثار هنری را در زمان و مکان تعیین شده به خریدار تحویل دهد.
در این بخش از قرارداد، باید ضمانت های لازم برای حفظ حقوق طرفین معامله تعیین شود. به عنوان مثال، فروشنده می تواند تعهد دهد که آثار هنری را به صورت سالم و بدون نقص به خریدار تحویل دهد.
در این بخش از قرارداد، باید شرایط فسخ قرارداد تعیین شود. فسخ قرارداد می تواند به صورت یک طرفه یا دوطرفه انجام شود.
در انتهای قرارداد، باید طرفین معامله، قرارداد را امضاء کنند. امضای قرارداد، نشان دهنده رضایت طرفین از شرایط و تعهدات تعیین شده در قرارداد است.
در خرید و فروش آثار هنری، توجه به نکات زیر ضروری است:
با رعایت این نکات، می توانید از بروز مشکلات احتمالی در خرید و فروش آثار هنری جلوگیری کنید.
آثار هنری بخشی مهم از فرهنگ و زندگی انسان ها هستند. این آثار می توانند به انسان ها کمک کنند تا زندگی خود را غنی تر و معنادارتر کنند.
قانون خرید آثار هنری می تواند نقش مهمی در حمایت از هنرمندان و توسعه بازار هنر ایفا کند. دانستن قوانین خرید و فروش آثار هنری برای خریداران و فروشندگان آثار هنری ضروری است تا بتوانند معامله ای مطمئن و قانونی انجام دهند. در این مقاله سعی کردیم مهم ترین نکات پیرامون این موضوع را باهم مرور کنیم و از اهمیت و ارزش آن بگوییم. فراموش نکنید که آرت یار در خرید آثار هنری موردعلاقه تان قدم به قدم با شماست.
