شغل پزشکی یکی از پرتنش‌ترین مشاغل جهان است. پزشکان و پرسنل درمانی با ساعات کاری طولانی، تصمیمات حیاتی و فشار روانی شدید مواجه‌اند که می‌تواند باعث فرسودگی شغلی (Burnout)، کاهش تمرکز و افزایش خطاهای پزشکی شود. تحقیقات نشان داده‌اند که هنر، چه در فضای کاری و چه به عنوان یک فعالیت شخصی، می‌تواند به کاهش استرس، بهبود تمرکز و افزایش بهره‌وری پزشکان کمک کند. پزشکان و کادر درمان، روزانه در معرض تصمیمات حیاتی، شیفت‌های طولانی، مواجهه با درد و مرگ بیماران، انتظارات بالا از سوی جامعه و فشار کاری سنگین قرار دارند.
- استرس مزمن: پزشکان معمولاً سطح بالایی از کورتیزول (هورمون استرس) را تجربه می‌کنند که باعث خستگی ذهنی و جسمی می‌شود.
- فرسودگی شغلی (Burnout): فشار مداوم باعث می‌شود بسیاری از پزشکان بعد از چند سال، از لحاظ روحی و جسمی فرسوده شوند. طبق تحقیق JAMA Network، بیش از ۴۰٪ پزشکان دچار فرسودگی شغلی می‌شوند.
- کاهش تمرکز و افزایش خطاهای پزشکی: استرس بالا باعث می‌شود پزشکان توانایی پردازش اطلاعات را از دست بدهند و در تشخیص و درمان اشتباه کنند.
- اضطراب و افسردگی: طبق مطالعات منتشرشده در New England Journal of Medicine، پزشکان نسبت به سایر مشاغل نرخ بالاتری از اضطراب و افسردگی دارند.
- مشکلات خواب و کاهش بهره‌وری: کار کردن در شیفت‌های شبانه و طولانی، باعث کاهش کیفیت خواب و کاهش عملکرد شناختی پزشکان می‌شود.
«مطالعه این مقاله از آرت یار، فرصتی است برای درک عمیق‌تر از دنیای هنر و نوآوری‌های آن.»
تاثیر هنر بر کاهش استرس و فرسودگی شغلی پزشکان
بر اساس تحقیقات منتشرشده در ژورنال پزشکی بریتانیا (BMJ) و Journal of General Internal Medicine:
- پزشکانی که در محیط‌های درمانی با عناصر هنری (مانند نقاشی، موسیقی و طراحی طبیعت‌محور) کار می‌کنند، سطح کورتیزول پایین‌تر و استرس کمتری دارند.
- در بیمارستان Johns Hopkins (آمریکا)، افزودن آثار هنری در اتاق‌های استراحت پزشکان به کاهش ۳۲٪ استرس و افزایش ۲۵٪ رضایت شغلی منجر شد.
- پژوهشی در بیمارستان Mayo Clinic نشان داد که پزشکانی که هفته‌ای حداقل یک ساعت به فعالیت‌های هنری مانند نقاشی یا موسیقی می‌پردازند، کمتر دچار خستگی شغلی شده و احساس تعادل بهتری بین کار و زندگی دارند.
دلایل این تاثیر:
- هنر باعث فعال شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک می‌شود که به آرام‌سازی ذهن و کاهش تنش‌های عصبی کمک می‌کند.
- رنگ‌ها، فرم‌ها و ترکیبات بصری مناسب می‌توانند بر وضعیت روانی پزشکان تاثیر بگذارند و حس آرامش ایجاد کنند.
- موسیقی و هنرهای تجسمی به افزایش دوپامین کمک کرده و به پزشکان احساس انرژی و شادابی بیشتری می‌دهند.
نمونههای موفق از طراحی بیمارستانی هنری‌محور برای کاهش استرس پزشکان
ما در مقاله دیگری نمونههای موفق بالینی از استفاده آرت تراپی برای کاهش استرس بیماران را نشان دادیم. در ادامه نمونههای موفق آرت تراپی برای کاهش استرس کادر درمان را مرور می‌کنیم.
- بیمارستان Cleveland Clinic (آمریکا): دیوارهای بخش پزشکان با نقاشیهای آرامش‌بخش طراحی شده‌اند که باعث کاهش خطاهای پزشکی و بهبود تمرکز پزشکان شده است.
- بیمارستان St. Mary’s (انگلستان): استفاده از نورپردازی و دیوارهای هنری در اتاق‌های جراحی، استرس جراحان را کاهش داده و دقت عمل را افزایش داده است.
- بیمارستان Karolinska (سوئد): فضای اتاق پزشکان با ترکیبی از طبیعت زنده، چوب و نور طبیعی طراحی شده که باعث افزایش ۲۰٪ تمرکز و کاهش ۴۰٪ احساس خستگی شده است.
- بسیاری از پزشکان با نقاشی کردن در اوقات استراحت، استرس خود را کاهش می‌دهند. بیمارستان Stanford Health در آمریکا برنامه‌ای برای پزشکان طراحی کرده که به آنها اجازه می‌دهد در بین شیفت‌ها نقاشیهای ساده خلق کنند.
- گوش دادن به موسیقی کلاسیک یا طبیعت‌محور در اتاق استراحت پزشکان، باعث کاهش ۴۰٪ استرس و افزایش تمرکز شده است.
- مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت‌های هنری دستی (مانند سفالگری) می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا ذهن خود را از تنش‌های کاری دور کنند.
چه عناصری در طراحی هنری بیمارستان برای پزشکان مفید است؟
- نور طبیعی و رنگ‌های آرامش‌بخش (مانند آبی و سبز)
- نقاشیهای مینیمال و انتزاعی ملایم برای کاهش خستگی بصری (برای تماشای نقاشیهای مینیمال و خرید آنها کلیک کنید. )
- گیاهان و دیوارهای سبز برای ایجاد حس طراوت و کاهش استرس
- آثار هنری تعاملی که به پزشکان امکان تغییر رنگ یا تصویر را بدهد
