رابطه بین هنر و معماری و جایگاه هنر در معماری، یک رابطه تنگاتنگ است. این رابطه از اولین روزهای شکلگیری انسان و شناخت خودش در جهان پیرامون شروع شده و تا امروز و بعدها ادامه دارد. ما در این مقاله بنا نداریم این رابطه را موشکافی کنیم؛ میخواهیم کمی مرزهای آن را از هم تفکیک کنیم و بگوییم چرا معماری هنر است و چرا باید از هنر و آثار هنری در معماری استفاده شود.
اجازه دهید کار را با ۲ نقل قول از معماران درباره استفاده هنر در معماری و اساسا رابطه هنر و معماری شروع کنیم:
- آدولف لوس (Adolf Loos): معماری احساسات را در انسان بر میانگیزد. بنابراین وظیفه معمار این است که این احساسات را دقیقتر کند.
- نورمن فاستر (Norman Foster): به عنوان یک معمار، شما فقط برای زمان حال تصمیم نمیگیرید؛ بلکه با آگاهی از گذشته و برای آیندهای که اساسا ناشناخته است، طراحی میکنید.
انواع هنر در معماری
با مرور این چند نقل قول میخواهیم بگوییم هنر در معماری به دو صورت نمود پیدا میکند. اول؛ معماری خود به مثابه هنر میتواند باشد. در یک تعریف، هنر پاسخی است که به انواع سوالات در زمانهای مختلف پاسخ میدهد. پس در این تعریف، یک پروژه معماری ممکن است مثل یک اثر هنری استفاده شود. دوم؛ استفاده هر چیزی در هنر که سبب بهبود کیفیت فضای معماری شود. این یعنی استفاده از همه جوانب در دسترس هنر برای پاسخ به نیازی که در معماری وجود دارد.
اجازه دهید مثال بزنیم:
۳ پروژه که نمودی از معماری به مثابه هنر هستند
اول – پروژه باغهای ساحلی در سنگاپور (Gardens by the Bay)
معمار: Grant Associates
یکی از بزرگترین پروژههای پارک و باغسازی در سنگاپور که ۱۰۱ هکتار مساحت دارد و سخت است که آن را یک اثر هنری بنامیم. عموما انتظار داریم یک اثر هنری، چیزی جمع و جور در گوشه یک گالری یا روی یک دیوار باشد. اما این پروژه در فهرست آثار هنری توسط آرکدیلی (Archdaily) منتشر شده است. برای مطالعه بیشتر شما میتوانید از این لینک بیشتر بخوانید.
دوم – پاویون سرپنتاین در لندن (Serpentine Pavilion)
معمار: سو فوجیموتو (Sou Fujimoto)
اسم دیگر این پاویون، به علت سبکی و شکل آن «ابر» است. این پاویون یک شبکه ۳بعدی از مدولهای فلزی است که به یکدیگر متصل شدهاند. فضاهای متفاوت و متنوعی بیرون، درون و روی آن شکل میگیرد و از این رو هنر تلقی شده است. اینجا فضایی است که انسان را وادار به کنجکاوی و کشفکردن میکند. این صفحه برای آشنایی بیشتر با آن است.
سوم – یادبود استیلنست در نروژ (Steilneset Memorial)
معماران: پیتر زومتور و لوییز بورژوا (Peter Zumthor and Louise Bourgeois)
این مجموعه یادمانی برای نمایش عکسهای موضوعی مرتبط با یک رویداد تاریخی در قرن هفدهم است. بازنمایی رویدادهایی که در آن زمان انجام شده، کاری است که این پروژه را متمایز کرده است. مثلا برای بازخوانی خاطرات کسی که سوزانده شده است، یکی صندلی و یک آتش روی آن میان تعدادی آینه محدب قرار داده شده است. همچنان برای مطالعه بیشتر: صفحه این پروژه در آرکدیلی
تا اینجا دیدیم که چطور معماری میتواند به مثابه هنر دیده شود.
اما کاربرد هنر انتزاعی در معماری
این کاملترین صورت یک پروژه معماری است که خود نمودی از هنر باشد. این کار در پروژهایی که عملکرد نقش کمتری در آنها دارد راحتتر است. به عنوان مثال، شما نمیتوانید از یک خانه ۷۰ متری در یکی از مناطق شلوغ شهر تهران انتظار داشته باشید مثل یک اثر هنری دیده شود! هر چند برای مطلوب دیدهشدن آن نیز راههایی هست.
پس چطور میتوان پای هنر را به فضاهای روزمره و روزانهمان آورد؟
پاسخ در نمود هنر در طراحی فضاهای داخلی است؛ جایی که شما قدرت نفوذ در آن دارید.
اثر هنر در روح انسان قابل کتمان نیست و نیازی نیست برای شما مدرک و سند برای آن بیاوریم. هنر با به کار گرفتن احساسات، شما را به مرزهای دیگری از بودن میبرد. همانطور که آدولف لوس گفت؛ شما در خانه خود، یا فضای زندگیتان به احساسات و رقیقشدن نیاز دارید. این کاری است که حضور یک اثر هنری در خانه برای شما انجام میدهد.
برای مشاهده تصاویر بیشتر به گالری آرت یار سر بزنید.
سادهترین راههای ایجاد اثر هنر در خانه
برای اینکار شما نیاز به حرفهای یک متخصص ندارید. اغلب ما به راحتی شم هنری درونمان را به کار میگیریم. از چیدمان اصولی فضای داخلی و انتخاب مبلمان بر اساس یک سبک طراحی دکوراسیون تا استفاده از نورپردازی مخفی و تناسب صحیح بین رنگها، کارهایی هستند که مدتهاست درباره آنها آموزش میبینیم.
اما اگر بخواهیم یک فهرست به کارهایی که میتوانید برای افزایش اثر هنر در خانهتان انجام دهید بگوییم:
- استفاده از تابلوهای نقاشی در سبکهای مختلف
- استفاده از آثار هنری کالیگرافی
- گذاشتن یک صندلی مخصوص به خودتان در خانه
- یک گلدان که در هر فصل ویژگیهای زیبایی متفاوتی دارد
- گذاشتن یک اثر ۳بعدی در فضای نشیمن
- استفاده از رنگها و روشهای نورپردازی جدید
- زنده کردن گوشههای رهاشده خانه
کلام آخر آرتیار
در مسیر به کارگرفتن یک اثر هنری در فضای روزمره شما، همراهتان هستیم. از انتخاب اینکه چه چیزی برای چه فضایی تهیه کنید تا تهیه یک هدیه برای افرادی که احساسات آنها برایتان مهم است.. برای شروع، پیشنهاد میکنیم به این مطلب سر بزنید: هنگام انتخاب یک اثر هنری به چه اصولی توجه کنیم؟